Sovyet rejiminin Kırım Tatar halkına yönelik gerçekleştirdiği “aydın” katliamı ve terör faaliyetlerinin en somut örneklerinden birisi de 17 Nisan 1938 tarihinde yaşandı.
Kırım Tatar halkının hafızasında halen taze olan ve “Ziyalılar Katliamı” olarak da hatırlanan aydın katliamının bugün 83. yıl dönümü kaydediliyor.
KIRIM TATAR TARİHİNİN KARA GÜNLERİNDEN
Kırım Tatar tarihinin uğradığı sayısız zulümlerden birinin tarihi olan 17 Nisan 1938’de, 1936 ve 1937 yıllarında çeşitli sebeplerle tutuklanan Kırım Tatar aydınlar takip eden 3 gün içinde, Akmescit’teki cezaevinde Stalin rejiminin cellatları tarafından kurşuna dizilmişlerdi.
Katliam gününe gelmeden önce, Sovyet hükûmeti tarafından Kırım Tatar aydınları, “devlet haini” ve “antisovyet unsur” (Sovyet hükümet karşıtları) olmakla suçlanarak aleyhlerinde davalar açılmıştı. Kırım Tatar halkının en parlak bilim adamları ve siyasi temsilcileri, casusluk ve milliyetçilikle suçlanmış, bu suçlamalar yüzünden yüzlerce Kırım Tatar aydını toplama kampına gönderilmişti.
CANİ KOMÜNİST REJİMİN KIRIM TATAR HALKINA ZULMÜ: BİR AYDIN KATLİAMININ YIL DÖNÜMÜ
O dönemde, Stalin rejiminin Kırım Tatarlarına karşı baskıları da bilindiği gibi hız kazanıyordu. 3 gün içinde kaç Kırım Tatar aydının kurşuna dizilerek öldürüldüğü ve nerede toprağa verildiği hiçbir zaman bilinemedi.
Kurşuna dizilenler arasında; yazar, gazeteci 1. Kırım Tatar Milli Kurultayı katılımcısı Hasan Sabri Ayvazov’un, yazar İlyas Tarhan’ın, yazar, bilim adamı ve öğretmen Osman Akçokraklı’nın, Bahçesaray Saray-Müzesi Müdürü, etnograf Üsein Bodaninskiy’in, dilbilimci ve öğretmen Yagya Bayraşevskiy’in, Süleyman İdrisov’un, şair ve öğretmen Abdullah Latifzade’nin, gazeteci, sivil toplum aktivisti Mamut Nedim’in, tercüman ve Kırım Devlet Yayınevi Başkanı Abdülkerim Cemaledinov’un ve başka birçok aydının yer aldığı biliniyor.
Kırım’ın 2014 yılında Rusya tarafından işgal edilmesinden önce, Kırım Tatar gençlerinin inisiyatifi üzerinde yarımadadaki Kırım Tatarları her yıl 17 Nisan 1938 tarihinde kurşuna dizilen soydaşlarını dualarla anıyordu.
1937-38 arasında Kırım Tatar aydınlarının Sovyet yönetimince katledilmesi, Kırım Tatar kültürüne vurulan en büyük darbelerden biriydi. Katil Stalin rejiminin, aydınlar ve entelektüellere yönelik terör faaliyetleri Kırım Tatar halkının hafızasında hep taze olarak kaldı.
