"Yazın evvelinde, Gence çölünde,
Çıhıblar yene de dize lâleler.
Yağışdan ıslanan yaprağlarını,
Seripler dereye düze lâleler.
Azerbaycan'ın başkenti Bakü'yü, 15 Eylül 1918'de Ermeni çeteleri ve Bolşevik birliklerinden kurtaran, Kafkas İslam Ordusu Komutanı Nuri Paşa’yı vefatının 72. yılında anıyoruz.
Ağabeyi Enver Paşa'nın talimatıyla henüz 28 yaşındayken, 12 bin kişilik Kafkas İslam Ordusu'nun başına geçerek Bakü'yü kurtaran, cumhuriyet döneminde ise kurduğu fabrikalarla Türk savunma sanayiinin gelişmesine katkı sağlayan Nuri Paşa'nın anısı bu gün hem Azerbaycan'da hem de Türkiye'de yaşatılıyor.
"Bakü Fatihi" olarak da anılan Nuri Paşa, Azerbaycan'da gittiği her yerde saygı ve hürmetle karşılandı. Azerbaycanlılar, kurtarıcıları olan ordunun kumandanını evlerinde misafir etmek için birbiriyle adeta yarıştı.
15 Ekim 1918'de galip gelen ordunun komutanı, Bakü'de büyük coşkuyla karşılandı. Tezepir Camisi'nde minbere çıkarak halka hitap etti. Bugün ise o minber, "Nuri Paşa minberi" olarak anılmakta ve cami de günümüze dek korunmaktadır.Paşanın Gence'de konakladığı ev ise müze olarak bu gün faaliyet gösteriyor.
Kurtardığı Bakü'nün, daha sonra Bolşevikler tarafından işgal edilmesi Nuri Paşa'yı çok üzdü. "Ağabeyimin şehit olması kalbimi ne kadar sızlattıysa, Azerbaycan'ın istilası kalbimi ondan daha çok sızlattı. Ağabeyim bir faniydi. Fakat Azerbaycan'daki Türklük ebedidir. Keşke hayatımı kaybetseydim de Azerbaycan Türklüğün dışında kalmasaydı." diyen Nuri Paşanın hatırası her bir Azerbaycan Türkünün kalbinde yaşıyor ve onurla anılıyor.
Nuri Paşa gibi şanlı bir komutanın karşısında sadece baş eğilir! Böyle bir Türklükle yalnız ve yalnız gurur duyulur!
Başımız sağ olsun ey Türkiyem, ey Azerbaycan! Bakü Fatihi Nuri Paşa geçti bu dünyadan !
