ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun 7 ülkeyi kapsayan Avrupa ve Ortadoğu turu kapsamında Türkiye’ye gelip sadece Fener Rum Patriği ile görüşmesini Mersin Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Kaan Kutlu Ataç, Cumhuriyet’e değerlendirdi.
“Pompeo’nun ziyareti, ABD’nin müttefiklik ilişkisi kurmak yerine Türkiye’yi boğmaya yönelik izlediği siyasetin devamıdır. Bir görüşme olsa dahi bu tavır, Türk-Amerikan ilişkilerindeki kırıklığın devamı olarak yansır” dedi.
Ataç, “Pompeo’nun bu tavrı diplomatik nezakete, 68 yıllık NATO müttefikliği kapsamındaki ilişkilere uygun bir tavır değil. Ben Pompeo’da, içinde bulunduğu yönetimin görev süresi sona ererken devletin imkânlarından maksimum ölçüde yararlanmak isteyen bir siyasetçi görüyorum” dedi.
POMPEO BAŞKANLIĞA HAZIRLANIYOR
Pompeo’nun şimdiden 2024’teki başkan adaylığına hazırlık yaptığını belirten Ataç, “2024’te Cumhuriyetçi Parti’den başkan adaylığıyla ilgili niyetini hissettirmeye başladı. Pompeo’nun kariyer çizgisine baktığınız zaman askeriye, Kongre üyeliği, CIA direktörlüğü, dışişleri bakanlığı, gibi görevler aldı; artık ABD kamuoyuna kendisini başkanlığa hazırladığını hissettiriyor. Böylece giderayak ABD hükümetinin imkânını da kullanarak kendi şahsı etrafında bir gündem yaratıyor. Bu ziyaretler, Pompeo’nun iç siyasete yönelik mesajlarının bir parçası” dedi.
AĞIR İRAN POLİTİKASI BIRAKMAK İSTİYORLAR
Pompeo’nun “dış politikada 20 Ocak’a kadar ipler benim elimde” demek istediğini belirten Ataç, ziyaretin üç mesaj içerdiğini ifade ederek şunları söyledi: “Birincisi, İran’a karşı azami baskıyı politik olarak sürdürmenin devamının mesajını veriyor. İran’ı tamamen baskılamaya yönelik politikaya eklemeler yapıp yönetim değişikliği yaşandığında Biden yönetimine daha ağır bir İran politikası bırakmak istiyorlar. İkincisi, kendilerinin ifadesiyle terörizmle savaşla ilgili daha ağır bir sürece girmek istiyorlar ve Pompeo kendi açısından sürecin devamını vurgulamak istiyor. Üçüncüsü de İsrail ile sadık müttefiklik ilişkisinin devamı vurgulanıyor.”
Ataç, İsrail’in işgal altında tuttuğu Filistin topraklarına ABD’li diplomatların gitmemesi yönünde bir teamül bulunmasına karşın Pompeo’nun Batı Şeria’yı ziyaret edeceğine dikkat çekerek “Daha önce Kudüs başkent olarak kabul edildi, elçilik oraya taşındı. Şimdi ilk defa en üst düzey ABD’li diplomat işgal altındaki Batı Şeria’ya kilise ziyaretine gidecek. Bu, ABD’deki Yahudi lobisine verilecek muazzam bir mesaj” diye konuştu.
POMPEO BARTHOLOMEOS İLE GÖRÜŞTÜ
Türkiye dahil yedi ülkeyi kapsayan “veda gezisine” Paris’ten başlayan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, dün İstanbul’a gelerek Fener Rum Patriği Bartholomeos’la görüştü.
Basına kapalı olarak gerçekleşen görüşmenin ardından açıklama yapan Fransa Metropoliti Emmanuel, “Dini özgürlük, temel haklar, Ortadoğudaki Hıristiyanların haklarına ilişkin konular ele alındı. Fikir alışverişi yapıldı” dedi.
Eşi Susan Pompeo ve ABD’nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield’la birlikte Patrikhane’ye gelen Pompeo, görüşmeden, önce Aya Yorgi Rum Patrikhane Kilisesini gezdi.
Pompeo, Patrikhane ziyaretinin ardından Eminönü’nde bulunan Rüstem Paşa Camisi’ne geçti. İstanbul’a gelmeden önce Paris’te Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la görüşen Pompeo, Le Figaro gazetesine verdiği demeçte “Macron’la Türkiye’nin saldırgan eylemlerini konuştuklarını” belirterek “Türkiye’nin son dönemdeki eylemlerinin çok saldırgan olduğu konusunda Macron’la aynı fikirdeyiz” dedi.
Dağlık Karabağ, Libya ve Doğu Akdeniz’deki gelişmelere atıfta bulunan Pompeo, “Avrupa ve ABD, Erdoğan’ı bu tür eylemlerin halkının çıkarına olmadığını ikna etmek için birlikte çalışmalı. Türkiye’nin, askeri kapasitesini giderek daha fazla kullanması bizim için endişe sebebi olduğunu, endişemizi kamuya açık ve özel görüşmelerde açıkça dile getirdik. Avrupa ve ABD, Erdoğan’ı, bu tür eylemleriyle halkının çıkarına iyi hizmet etmediğine ikna etmek için birlikte çalışmalıdır” diye konuştu.
PROGRAMIN SIKIŞIKLIĞI GEREKÇE GÖSTERİLDİ
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya eşlik eden gazetecilere açıklama yapan bir ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, Pompeo’nun programının çok sıkışık olduğunu, başlangıçta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmenin mümkün olabileceği yönünde bir düşüncelerinin olduğunu, ancak Türk yetkililerin kendilerine Erdoğan’ın programının değiştiğini bildirdiğini söyledi.
Pompeo’nun İstanbul’da Türk yetkililerle görüşmeye hazır olduğunu belirten ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, ABD’li Bakan’ın Türkiye ziyaretinde neden başkent Ankara yerine İstanbul’a gelmeyi tercih ettiği konusuna ise bir açıklık getirmedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın geçen hafta açıkladığı Pompeo’nun 7 ülkeyi kapsayan Avrupa ve Ortadoğu turunun programının Türkiye bölümünde sadece İstanbul’da Fener Rum Patriği Bartholomeos ile görüşme yer almıştı.
Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilileri de Bakan Mevlüt Çavuşoğlu ile Pompeo arasında İstanbul’da bir görüşmenin planlanmadığını belirtmişti. Bloomberg haber ajansında hafta sonu yayımlanan haberde, Çavuşoğlu’nun Pompeo’yu Ankara’ya davet ettiği, Pompeo’nun bu daveti reddederek görüşmenin İstanbul’da yapılmasının mümkün olduğunu söylemesi üzerine görüşme planlamasının yapılamadığı belirtilmişti.