Osmanlı padişahı Sultan II. Mehmed Han, 568 yıl önce bugün 29 Mayıs 1453’te Bizans idaresindeki İstanbul’u fethederek, büyük Türk imparatorluğunun başkenti yaptı.
Osmanlı padişahı Sultan II. Mehmed Han (1432-1481, hükümdarlığı: 1451-1481), 6 Nisan 1453’te başlattığı Konstantinopolis kuşatmasını 29 Mayıs 1453’te tamamlayarak Bizans hakimiyetine son verip Türk tarihinin önemli dönüm noktalarından birine imza attı. 21 yaşındaki hükümdar “Fatih” lakabıyla tarihe geçti.
Osmanlı ordusunun İstanbul’un fethi, Türk tarihinin akışını değiştirmekle kalmayıp, Fatih Sultan Mehmed Han’ın Hz. Muhammed’in kutlu övgüsüne mazhar oluşu, 1453’ten beri Konstantinopolis’in fethedilerek “İstanbul” oluşunun yıl dönümü Türkiye’de coşkuyla kutlanıyor. Fethin 568’inci yıl dönümünde de Türk ve İslam dünyasında milyonlar bu coşkuya ortak oluyor.
TÜRK TARİHİNİN EN ÖNEMLİ NOKTALARINDAN BİRİ: 29 MAYIS 1453 İSTANBUL’UN FETHİ
Asırların Bizans İmparatorluğu 1400’lü yıllara gelindiğinde her ne kadar bugünkü İstanbul yarımadasında ve Trakya’nın belli bir kısmında varlığını sürdürüyorsa da gerek stratejik konumu ve dönem dönem dahil olduğu siyasi karışıklıklar sebebiyle, gerekse kıtalar (Asya-Avrupa) ve denizler arası (Karadeniz-Marmara-Ege, Akdeniz) geçiş açısından Osmanlı Devleti için kuruluş yıllarından itibaren (1300’leri takiben) önemli bir hedef teşkil ediyordu. Nitekim Kostantinopolis, Sultan II. Mehmed Han’dan önce birçok kez Türkler tarafından kuşatılmış ancak alınamamıştı. Sultan II. Mehmed Han, daha şehzadeliğinde bazı devlet ricaliyle üzerinde düşündüğü bu hedefi tahta çıkar çıkmaz hayata geçirmeye kararlıydı. Mancınık ve kuşatma kulelerinin hazırlanmasının yanı sıra Kostantinopolis surları karşısına çıkmadan önce “şahi” başta olmak üzere çok sayıda top da döktürüldü.
Osmanlı ordusu 23 Mart’ta Edirne’den hareket etti ve 2 Nisan’da Konstantinopolis’e vardı. Aynı gün Haliç’in girişi zincirle kapatıldı. Karargâhını Romanus kapısının karşısına Maltepe’ye kuran II. Mehmed Han son kez teslim çağrısında bulundu ama imparator 12’inci Konstantinos Paleologos reddetti. 6 Nisan sabahı ilk saldırı başladı. Kuşatma, aralıklı çatışmalarla 53 gün sürdü.
Kuşatmanın yedinci haftasında Osmanlılar hâlâ kesin bir sonuç alamamıştı. Bu noktada Halil Paşa son bir kez Mehmed’i teslim çağrısı yapmaya ikna etti ancak imparator teklifi yine reddetti. Bunun üzerine Sultan Mehmed Han 24 Mayıs’ta ayın 29’unda karadan ve denizden büyük bir saldırı yapacağını duyurdu.
Fatih Sultan Mehmed Han’ın kılıcı (Topkapı Sarayı)
FETİH SÛRESİNİN İLK AYETİ
“Doğrusu biz sana apaçık bir fetih ihsan ettik. Ve sana Allah, şanlı bir zaferle yardım eder” (Fetih Suresi, 1)
Son saldırı hazırlıklarını, Sultan Mehmed Han’ın en önem verdiği veziri olan Zağanos Paşa düzenledi. Osmanlı ordusu 29 Mayıs’ın ilk saatlerinde taarruza başladı. Osmanlılar son taarruzu üç dalga halinde gerçekleştirdiler. İlk iki saat boyunca başıbozuklar surlara saldırdılar, ardından Anadolu birlikleri onların yerini aldı. Son olarak öldürücü darbeyi vurmak üzere yeniçeriler devreye girdi. Bu sırada yaralanan Giustiniani’nin savaş alanından ayrılması şehri savunanların arasında büyük moral bozukluğuna neden oldu. Nihayet sabah saatlerinde Osmanlı askerleri bugünkü Edirnekapı’dan şehre girmeyi başardılar ve kapının üzerindeki burca Osmanlı sancağını diktiler. Mehmed Han, fethin ilk günü öğleden sonra şehre girdi. Ayasofya’ya giderek namaz kıldı ve “min-baʿd (bundan sonra) tahtım İstanbul’dur” diye buyurdu.
“İstanbul mutlaka fethedilecektir. Onu fetheden komutan ne güzel komutan, o ordu ne güzel ordudur.” – Hz. Muhammed
II. Mehmed, Osmanlı ordularının başında Konstantinopolis’i fethettiğinde daha 21 yaşındaydı. Batılılar ona bu fetihten dolayı, “Grand Turco (Büyük Türk)” adını verdiler. Dünya tarihinin en önemli dönüm noktalarından birisi olarak kabul edilen ve yeni bir çağı başlatan kutlu fethe imza atan Fatih Sultan Mehmed, iyi bir komutan ve çok iyi bir devlet adamıydı. Ayrıca, İslam dünyasının o dönemde beklediği en önemli olaylardan birisini gerçekleştirerek, İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in sözlerini yerine getiren birisi olmuştu.
“İstanbul’un düşmesi sadece Bizans İmparatorluğu’nun sonunu ve son etkili imparatorun ölümünü belirler. Zira 150 yıldan beri devam edegelen Osmanlı akınlarıyla Bizans’ın bırakacağı boşluk, zaten yavaş yavaş doldurulmuş durumdaydı. Şehrin düşmesinden önce de Avrupa ile Asya birleştiği bu noktanın hakimi, zaten Osmanlılardı. Bizans’ın o günlerde İslam okyanusu içerisinde bir Hristiyan adacığından farkı kalmamıştı.” (The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of The Turkish Empire / Lord Kinross)
HZ. PEYGAMBERİN ÖVGÜSÜNE MAZHAR OLAN, ÇAĞ AÇIP KAPAYAN TÜRK KOMUTANI: FATİH SULTAN MEHMED (1432-1481)
Osmanlı İmparatorluğunun yedinci padişahı olan II. Mehmet, 30 Mart 1432’de Edirne’de doğdu. Babası Sultan İkinci Murad, annesi Humâ Hatun’dur. Fatih Sultan Mehmed, uzun boylu, dolgun yanaklı, kıvrık burunlu, adaleli ve kuvvetli bir yapıya sahipti. Devrinin en büyük âlimlerinden çok iyi eğitim görmüştü; yedi yabancı dil bildiği söylenir. Âlim, şâir ve sanatkârları sık sık toplar ve onlarla sohbet etmekten çok hoşlanırdı. İlginç ve bilinmedik konular hakkında makaleler yazdırır ve bunları incelerdi. Hocalığını da yapmış olan Akşemseddin, Fatih Sultan Mehmed’in en çok değer verdigi âlimlerden biridir. Fatih Sultan Mehmed, gayet soğukkanlı ve cesurdu. Eşsiz bir komutan ve idareciydi. Yapacağı işlerle ilgili olarak en yakınlarına bile hiçbir şey söylemezdi. Fatih Sultan Mehmed, okumayı çok severdi. Farsça ve Arapça’ya çevrilmiş olan felsefî eserler okurdu. 1466 yılında Batlamyos Haritası’nı yeniden tercüme ettirip, haritadaki adları Arap harfleriyle yazdırdı. Bilimsel sorunlarda, hangi din ve mezhebe mensup olursa olsun bilginleri korur onlara eserler yazdırırdı. Bilime büyük önem veren Fatih Sultan Mehmed, yabancı ülkelerdeki büyük bilginleri İstanbul’a getirtti. Nitekim astronomi bilgini Ali Kuşçu, kendi döneminde İstanbul’a geldi. Ünlü ressam Bellini’yi de İstanbul’a davet ederek kendi resmini yaptırdı. Fatih Sultan Mehmed, 1481 yılına kadar hükümdarlık yaptı ve bizzat yirmi beş sefere katıldı. Azim ve irade sahibiydi. Temkinli ve verdiği kararları kesinlikle uygulayan bir kişiliği vardı. Devlet yönetiminde oldukça sertti. Savaşlarda çok cesur olur, bozgunu önlemek için ileri atılarak askerleri savaşa teşvik ederdi.20 yaşında Osmanlı padişahı olan Sultan İkinci Mehmed, İstanbul’u fethedip 1100 yıllık Doğu Roma İmparatorluğu’nu ortadan kaldırarak ‘Fatih’ unvanını aldı. Hz. Muhammed’in Hadis-i Şerifinde müjdelediği İstanbul’un fethini gerçekleştiren büyük komutan olmayı da başaran Fatih Sultan Mehmed, yüksek yeteneği ve dehasıyla dost ve düşmanlarına gücünü kabul ettirmiş bir Türk hükümdarıydı. Ortaçağ’ı kapatıp, Yeniçağ’ı açan cihan hükümdarı Fatih Sultan Mehmed, nikris hastalığından dolayı 3 Mayıs 1481 günü, Maltepe’de vefat etti ve Fatih Camii’nin yanındaki Fatih Türbesi’ne defnedildi. O’nun Roma’yı fethedeceği düşüncesiyle zehirlendiği de kaynaklarda yer almaktadır.