Dünyanın gündemindeki çatışma bölgelerinden Afganistan'da Taliban ilerleyişinin devam ettiği bildiriliyor.
Doha Anlaşması ve ABD'nin çekilme süreci
ABD ile Taliban arasında 29 Şubat 2020 tarihinde imzalanan anlaşma kapsamında, ABD ülkedeki askerlerini çekmeye başladı.
ABD ile Taliban arasında imzalanan anlaşmada, ABD ülkeden 14 ay içerisinde çekileceğini taahhüt etmişti. Anlaşma imzalandığı dönemde ABD'nin ülkede yaklaşık 13 bin askeri bulunuyordu.
2020 Haziran ayı ortasında ABD, Afganistan'daki askerlerinin sayısını 8 bin 600 civarına düşürdü.
2020 Temmuz ortasında ise ABD, anlaşma kapsamında Hilmend, Uruzgan, Paktika ve Lağman vilayetlerinde bulunan toplam 5 büyük askeri üssü kapattı.
15 Ocak tarihinde ABD Afganistan'daki asker sayısını 2 bin 500'e düşürdü.
20 Ocak 2021 tarihinde resmi olarak göreve başlayan Joe Biden yönetimi ise, çekilme sürecinin Mayıs ayında başlayacağını ve 11 Eylül 2021 tarihine kadar bitirileceğini ilan etti.
Temmuz ayı itibariyle ABD, başta Bagram Üssü olmak üzere Afganistan'daki önemli merkezlerini terk etti. Yabancı güçlerin büyük çoğunluğu da Afganistan'dan ayrıldı.
Taliban'ın bahar saldırıları
Taliban, ABD'nin ülkeden çekilmeyi taahhüt ettiği 1 Mayıs'tan itibaren saldırılarının şiddetini artırmaya başladı.
Doha Anlaşması kapsamında Taliban, barış sürecinin bir sonucu olarak ülke genelinde saldırıları azalttığını ifade etmişti. Bu doğrultuda hareket il ve ilçe merkezlerine yönelik saldırıları neredeyse tamamen durdurmuştu.
Ancak ABD ve yabancı güçlerin ülkeden çekilmesi gereken 1 Mayıs tarihinin geçmesiyle, Taliban ülke genelinde birçok il ve ilçe merkezini, aynı zamanda kırsal bölgelerdeki kritik askeri üsleri hedef almaya başladı.
2001 yılında savaşın başlangıcından bu yana Afganistan sahasında Taliban açısından en kapsamlı askeri hareketliliğin yaşandığını söylemek mümkün.
Bu doğrultuda Taliban kaynakları, 1 Mayıs'tan bu yana 160'ı aşkın ilçe merkezinin kontrol altına alındığını belirtiyor. İlçe merkezlerinin ele geçirilmesi ise çatışmalardan ziyade Kabil hükümeti güçlerinin teslim olmasıyla gerçekleşiyor.
Hükümet güçleri teslim oluyor
1 Mayıs'tan bu yana yaşanan süreçte en çok dikkat çeken gelişmelerden biri de Kabil hükümeti güçlerinin Taliban'a teslim olmasıydı.
Yerel kaynaklara göre, bu tarihten itibaren Taliban'a teslim olan güçlerin sayısı binlerle ifade ediliyor.
Taliban teslim olan askerlerden çok sayıda topçu bataryası, askeri araç, zırhlı araç, silah ve mühimmat ele geçirdi.
Askerlerin teslim olma süreci akıllara, Kabil hükümeti lideri Eşref Gani'nin geçtiğimiz yıllarda yaptığı açıklamayı getirdi. Gani bir röportajında, ABD desteği olmadan 6 ay dayanamayacaklarını belirtmişti.
ABD'nin askeri ve finansal desteğinin kesilmesiyle, savaş için bir motivasyonu kalmayan hükümet güçlerinin, can güvenliği karşısında Taliban'a teslim olduğu düşünülüyor. Hükümet güçlerindeki bu çözülme, Taliban'ın sahadaki kazanımlarının başlıca sebepleri arasında.
Sahada son durum
Sahada çatışmalar yer yer devam ederken Taliban da ilerleyişini sürdürüyor. Özellikle son günlerde hareket, ülkenin kuzeydoğusundaki Tahar ve Badahşan illerinde etkisini artırdı. Hükümet güçleri ve hükümet destekli milis gruplar tüm kırsal bölgeleri ve ilçe merkezlerini terk etti. Bu iki ilde hükümetin elinde yalnızca şehir merkezleri olan Talukan ve Feyzabad kalmış oldu.
Hareket şu anda ülkenin Pençşir ve Bamyan illeri dışındaki tüm illerde askeri açıdan ilerliyor. Söz konusu iki ilin de kuşatılmak istendiği ve bu bölgelere yönelik siyasi ve askeri hamlelerin de kısa bir süre içerisinde başlayacağı düşünülüyor.
Afganistan genelinde de Taliban'ın kırsal alanları, bu alanlardaki üsleri ve diğer ilçe merkezlerinin tamamını kontrol etme isteğinde olduğu göze çarpıyor.
Birçok şehir merkezini kuşatmış durumda olsa da Taliban, şehir merkezlerine yönelik herhangi bir hamlede bulunmadı.
Taliban'ın kısa vadede şehir merkezlerine yönelmeyeceği, kırsal bölgelerde hakimiyetini pekiştirdikten sonra anlaşma yoluyla şehir merkezlerini kontrol altına alma isteğinde olduğu tahmin ediliyor.