Dünya Uygur Kongresi (DUK), Tayland yetkililerine, Bangkok’taki bir gözaltı merkezinde 11 yıldır tutuklu bulunan 48 Uygur mültecinin Çin’e iadesini durdurmaları için çağrıda bulunmaktadır.
Bu Uygurlar, 10 Ocak 2025 tarihinde insan hakları örgütleri ve diğer uluslararası kuruluşlara acil yardım talebinde bulunarak SOS mesajı göndermiştir.
Bu gelişme, Tayland Kraliyet Hükümeti’nin olası iade planlarıyla ilgili iddiaların ardından gelmiştir. Hükümet henüz resmi bir açıklama yapmamış olsa da, Taylandlı milletvekilleri ve bazı tutukluların yakınları bu acil tehdide dikkat çekerek uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırmıştır.
DUK Başkanı Turgunjan Alawdun şu açıklamada bulunmuştur: “Tayland yetkilileri, bu Uygur mültecileri Çin’e geri göndermekten kaçınmalıdır. Çin’e iade edilmeleri halinde, uluslararası hukukun ihlali anlamına gelecek şekilde, kesinlikle en ağır insan hakları ihlallerine maruz kalacaklardır. Dünya liderlerini bu konuya acilen odaklanmaya davet ediyoruz.”
Gözaltındaki Uygur mülteciler tarafından gönderilen mektupta, 8 Ocak’ta kendilerinden Çin’e gönüllü dönüş belgesini imzalamalarının talep edildiği, ancak bunu reddettiklerinde gözaltı merkezi yetkilileri tarafından fotoğraflarının çekildiği belirtilmiştir.
Bu kaygı verici gelişmeler, Tayland ve Çin arasındaki diplomatik ilişkilerin 50. yıl dönümü hazırlıkları sırasında ortaya çıkmıştır. Bu durum, Pekin’in mültecilerin iadesi konusunda Tayland’a yoğun baskı yaptığına işaret etmektedir.
Mart 2014’ten bu yana, 48 Uygur erkek, Tayland’ın Bangkok şehrindeki Suan Phlu Göçmen Gözaltı Merkezi’nde (IDC) insanlık dışı ve aşırı kalabalık koşullarda tutulmaktadır. Bu kişiler, 2014 yılında Doğu Türkistan’daki zulümden kaçarak Tayland üzerinden Türkiye’ye ulaşmaya çalışan 350 kişilik bir Uygur mülteci grubunun parçasıdır. Temmuz 2015’te, 173 Uygur kadın ve çocuk Türkiye’ye yerleştirilirken, en az 109 Uygur Çin’e geri gönderilmiştir. Bu kişilerin akıbeti halen bilinmemektedir. 2014’ten bu yana, Tayland’daki göçmen gözaltı merkezlerinde ikisi çocuk olmak üzere beş Uygur, kötü koşullar nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Tutuklular, aşırı kalabalık ve hijyenik olmayan hücrelerde günün 24 saati kapalı tutulmakta, yeterli gıda, fiziksel aktivite ve sağlık hizmetlerinden mahrum bırakılmaktadır.
Şubat 2024’te, bağımsız Birleşmiş Milletler uzmanlarından oluşan bir grup, Tayland hükümetine bu kişilerin on yılı aşkın süredir keyfi olarak gözaltında tutulmasıyla ilgili endişelerini dile getiren bir ileti göndermiş ve aile ziyaretleri ile hukuki temsil hakkı konusunda bilgi talep etmiştir.
DUK ve diğer Uygur örgütleri, yıllardır Tayland hükümetine, bu mültecilerin Çin’e iade edilmemesi yönünde çağrılar yapmakta ve uluslararası geri göndermeme ilkesinin ihlal edilmemesi gerektiğini vurgulamaktadır.
DUK, uluslararası toplumu, bu mültecilerin güvenliğini sağlamak ve iadelerini durdurmak için hem kamuoyu nezdinde hem de özel kanallar aracılığıyla harekete geçmeye çağırmaktadır. DUK ayrıca uluslararası insan hakları örgütlerini de benzer taleplerde bulunmaya davet etmektedir.
