Uygur Hareketi, 2014'ten beri Tayland'ın Göçmen Gözaltı Merkezlerinde (IDC) tutulan 48 Uygur erkeğinin Çin'e sınır dışı edilme tehlikesiyle karşı karşıya olması nedeniyle küresel mülteci koruma sisteminin kritik bir başarısızlığı konusunda uyarıyor. On yıl boyunca korkunç koşullar altında tutulan bu erkekler, Tayland-Çin ilişkilerinin 50. yıldönümü ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki hükümet değişikliğiyle bağlantılı olarak Çin'den bildirilen baskı altında, soykırım yapan bir rejime zorla geri gönderilme riskiyle karşı karşıya.
Yıllarca süren uluslararası kınamalara ve Tayland Ulusal İnsan Hakları Komisyonu'nun tutukluları serbest bırakıp yeniden yerleştirme yönündeki Ekim 2023 tarihli tavsiyesine rağmen, Tayland yetkilileri harekete geçmedi. Bu mülteci grubu, başlangıçta 350'den fazla Uygur erkek, kadın ve çocuktan oluşan daha büyük bir kohortun parçasıydı; bunlardan 172'si Türkiye'ye yerleştirildi, 109'u Çin'e geri gönderildi ve 5'i yetersiz tıbbi koşullar nedeniyle hayatını kaybetti. Sınır dışı edilmeleri, Tayland'ın İşkenceye Karşı Sözleşme ve kendi İşkenceye Karşı Yasası kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal edecektir. Yasal veya sosyal temastan men edilen ve sağlık hizmetlerine erişimleri engellenen Uygurların protesto amacıyla açlık grevine başladıkları bildirildi.
Kriz, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin (UNHCR) görevini yerine getirmediği için eleştirilere maruz kalmasıyla küresel mülteci korumasında sorunlu eğilimleri vurguluyor . Dahili belgeler, Tayland'ın tutukluların durumunu çözmek için UNHCR'nin yardımını gayri resmi olarak aradığını ancak ajansın Çin'i kışkırtma ve fon sağlama riskine girme endişeleri nedeniyle tereddüt ettiğini gösteriyor. Şubat 2024'te BM uzmanları, tutuklu Uygurların koşulları ve muamelesi konusunda netlik talep eden bir mektubu Tayland hükümetine resmen gönderdi.
Uygur Hareketi'nin Kurucusu ve İcra Direktörü Rushan Abbas, "Uygur mültecilerin sınır dışı edilmesi, onları soykırıma ve akıl almaz acılara mahkûm eden vicdansız bir eylem olacaktır. Böyle bir karar, yalnızca Tayland'ın uluslararası hukuk kapsamındaki taahhütlerini paramparça etmekle kalmayacak, aynı zamanda temel insan haklarına ve onuruna karşı derin bir ihaneti de temsil edecektir." dedi.
Eyleme Çağrı!
Tayland Hükümeti sınır dışı etme planlarını durdurmalı, UNHCR'ye derhal erişim sağlamalı ve kendi işkence karşıtı yasalarını uygulamalıdır.
UNHCR, tutukluların yeniden yerleştirilmesini kolaylaştırmak için yetkilerini önceliklendirecek, etkili bir şekilde kullanacak ve Tayland makamlarıyla aktif bir şekilde etkileşime girecek.
Uluslararası toplumun Tayland'a diplomatik baskı uygulaması, yeniden yerleşim yolları sunması ve Çin'i ulusötesi baskılarından dolayı sorumlu tutması.
Uygur Kongre Grubu Eş Başkanı ve Çin ile ilgili Kongre Yürütme Komisyonu Eş Başkanı Temsilci Chris Smith (R-NJ), yaptığı açıklamada , "Komünist Çin'in, uzun süredir ülkede bulunan Uygur mültecilerin geri gönderilmesini zorlaması ve ABD'nin yeni bir hükümete geçiş sürecinde onları Çin Komünist Partisi'nin eline göndererek hapse atması, işkence görmesi ve zorunlu çalışma kamplarına göndermesi için Tayland hükümetine baskı uyguladığı görülüyor." ifadelerini kullandı.
Uygur Hareketi dünyaya Uygur mültecilerin Çin'e geri gönderilerek soykırıma uğramalarını önlemek için kararlılıkla harekete geçmeleri çağrısında bulunuyor.